پارگی و آسیب رباط، تاندون و عضله
حرکت ناشی از انقباض عضلات و انتقال این انقباضات به مفاصل است. هر عضله توسط یک نوار فیبری به نام تاندون به استخوانهای یک سمت مفصل اتصال دارد. کشیدگیهای ایجاد شده در عضله یا تاندون را strain مینامیم. پارگی ناشی از کشیدگی چه کامل باشد چه جزئی میتواند در عضله، محل پارگیها و آسیب رباط، تاندون و عضله اتصال عضله به تاندون یا در داخل تاندون اتفاق بیافتد که همگی اینها را strain مینامیم. پایداری مفاصل مرهون وجود نوارهای فیبری است که استخوانها را به هم اتصال میدهند و حرکات مفصل را در جهتی خاص امکان پذیر و در برخی جهات محدود میکنند. این نوارهای فیبری را رباط مینامیم و به کشیدگی یا پارگی رباطها در اثر اعمال فشار یا ضربه هم sprain میگوییم.
علل:
این دو صدمه دیدگی هنگامی رخ میدهد که بدن تحت فشار و استرس قرار گیرد. در جریان این فشار عضلات و رباطها در جهتی انقباض یا تحت فشار قرار میگیرند که برای آن جهت خاص یا آن مقدار خاص از نیرو توانایی کافی ندارند و این فشارهای خارج از توان منجر به کشیدگی یا پارگی آنها خواهد شد. فشارهای وارده به بدن میتوانند ناگهانی یا بصورت مزمن و در اثر انجام حرکات تکراری و غیر صحیح باشد.
علائم کشیدگی رباط، تاندون و عضله:
درد مهمترین و اولین نشانه این آسیب است که میتواند بروز آسیب را بیان کند. در ورزش و تمرین بروز درد میتواند بدنبال یک حادثه خاص و ناگهانی و یا بتدریج و بدنبال حرکات مکرر و تکراری بصورت تدریجی رخ دهد. تورم ناحیه آسیب دیده تقریباً همیشه وجود دارد که ظهور آن میتواند ناگهانی یا بتدریج طی چند ساعت باشد. هرگاه فیبرهای تاندون، رباط یا عضله آسیب ببینند مقداری خونریزی رخ میدهد البته این خونریزی امکان دارد طول بکشد تا بطور واضح زیر پوست مشاهده شود (کبودی). بخاطر درد و تورم معمولاً عضلات اطراف ناحیه آسیب دیده دچار انقباض (اسپاسم) میشوند. بدن با ایجاد درد، تورم و اسپاسم سبب میشود که از آن ناحیه کمتر استفاده شود تا روند بهبودی آن زودتر رخ دهد.
مراجعه به پزشک:
معمولاً در کشیدگیهای عضله و رباط درد طی 1 الی 2 روز اول کمی تشدید میشود و بعد به سمت بهبودی میرود. چنانچه بعد از استفاده از داروهای ضد درد یا انجام حمایتهای اولیه از محل آسیب (بالا نگه داشتن محل، یخ درمانی، بانداژ محل و استراحت) درد بهبود نیافت یا اگر درد شدیدتر شد باید به پزشک مراجعه نمود. چنانچه در اطراف مفاصل بزرگ (زانو، ران، آرنج و مچ دست) بتدریج تورم ایجاد شود هم لازم است به پزشک مراجعه شود. چنانچه مشکوک به شکستگی استخوان یا دررفتگی مفصل هستید، چنانچه به دنبال آسیب دچار بیحسی و گزگز شدهاید (بررسی آسیب عصبی) و چنانچه ناحیه صدمه دیده سرد یا دچار تغییر رنگ شده است (بررسی آسیب عروقی)، سریعا به پزشک مراچعه کنید.
معاینات و بررسیها:
در مورد علت جادثه پرسیده شود که در اثر اصابت ضربه بوده یا مقاومت در برابر کشش یا ... همچنین معاینه کامل محل آسیب از نظر حس، حساسیت در لمس، کبودی، تورم و بررسی مفصل بالا و پائین محل آسیب دیدگی. شاید برای رد شکستگی همراه انجام رادیوگرافی توصیه شود. رادیوگرافی از بافت نرم (عضله، تاندون، رباط) تصویری نمیدهد.
درمان کشیدگیهای رباطی، تاندونی و عضلانی:
مراقبتهای اولیه در خانه: استراحت به ناحیه آسیب دیده و سرما درمانی با یخ در محل آسیب، کمک به کاهش تورم و اسپاسم میکند. بانداژ کردن محل آسیب با باندهای نواری و کشی، به کاهش تورم کمک میکند. همچنین بالا نگه داشتن محل آسیب بالاتر از سطح قلب. استفاده از داروهای ضد درد (استامینوفن) و ضد درد، ضد التهاب (ایبوبروفن) هم می تواند موثر واقع شود.
درمان پزشکی: گاهی بر حسب تشخیص پزشک برای کشیدگیهای شدید و پاره شدگیها استفاده از آتل لازم است. چنانچه پاره شدگی کامل در عضله یا رباط داشته باشیم جراحی لازم میشود.
پیشگیری:
گرم کردن کافی (حداقل 15 دقیقه) قبل از ورزش، انجام حرکات کششی مناسب بر روی عضلات درگیر در ورزش یا کار مربوطه (که حداقل 20 ثانیه هر کشش طول بکشد) و عدم انجام فعالیتهایی که میتوانند سبب آسیب شوند و بدن آمادگی آنها را ندارد مثل بلند کردن اجسام سنگین.
پیش آگهی:
هدف از درمان کشیدگیها و پارگیهای عضلانی، رباطی بازگشت به وضعیت قبل از آسیب دیدگی است، لذا منظور این است که هدف بهبودی کامل است. زمان لازم برای بهبودی بستگی به شدت آسیب دارد. این زمان میتواند از چند روز در پیچ خوردگی مچ پا تا چند ماه در پارگی رباط زانو که جراحی شده است متفاوت باشد.